การพัฒนาเครือข่ายการดูแลผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่รับการรักษาด้วยการล้างไตทางช่องท้อง โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่

   

ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

          นโยบาย CAPD first policy ของรัฐบาล เริ่มมีผลตั้งแต่ วันที่ 1 ตุลาคม 2550 ส่งผลให้ ผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ต้องรักษาด้วยการล้างไตทางช่องท้อง เพิ่มจำนวนขึ้นอย่างรวดเร็ว และต้องการเข้าถึงบริการการรักษามากขึ้น  บุคลากรต้องเพิ่มภาระงานในการดูแลผู้ป่วย ประกอบการขาดแคลนบุคลากรที่มีความรู้ ความชำนาญและขาดทักษะ ทำให้การให้บริการ และการดูแลผู้ป่วยได้น้อย ไม่ครอบคลุม   จึงเกิดการกระจุกตัวของผู้ป่วยในโรงพยาบาลใหญ่มากแม้ว่าภูมิลำเนากระจายทั่วไป การดำเนินการการรักษาเป็นไปอย่างล่าช้า ไม่รองรับจำนวนผู้ป่วยที่มากขึ้น ผู้ป่วยต้องรอรับการรักษาเป็นเวลานาน ในบางรายมีอาการทรุดหนักจนถึงแก่ชีวิต ก่อนได้รับการรักษา  จึงมีความจำเป็นต้องสร้างและพัฒนาเครือข่ายอย่างเป็นขั้นตอน

​

วัตถุประสงค์ของการพัฒนาเครือข่าย

1. เพื่อให้การบริการ การดูแลรักษาผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายเข้าถึง นโยบาย CAPD first policy ได้ครอบคลุม

2. เพื่อให้การบริการเป็นไปอย่างรวดเร็ว ลดระยะเวลาการรอคิวการรักษา 

3. เพื่อให้บุคลากรพยาบาลที่ให้การดูแลผู้ป่วยมีความรู้และทักษะ 

4. เพื่อให้การบริการประสบความสำเร็จสูงสุดและลดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

5. เพื่อให้การบริการครอบคลุม เป็นองค์รวมทั้งกายจิต และสังคม

​

รูปแบบการดำเนินการสร้างเครือข่าย

1. ให้ความรู้ผ่านการอบรมแก่บุคลากรพยาบาลทั้งในและนอกโรงพยาบาล

2. สนับสนุนจัดตั้งคณะกรรมการไตจังหวัดร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดและโรงพยาบาลประจำจังหวัด เพื่อทำหน้าที่ในการบริหารจัดการทั้งจังหวัด

3. พัฒนาต่อยอดองค์ความรู้ และกระจายหน่วยบริการไปยังโรงพยาบาลอำเภอ

4. ติดตามการดำเนินการและสนับสนุนเพื่อให้โรงพยาบาลขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยบริการ

5. เข้าร่วมเป็นสถาบันสมทบในการฝึกปฏิบัติแก่พยาบาลเฉพาะทางทั่วประเทศ

6. พัฒนาเพื่อเป็นสถาบันหลักในหลักสูตร พยาบาลเฉพาะทางการล้างไตทางช่องท้อง

7. สร้างเครือข่ายผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายผ่านจิตอาสา

​

ลักษณะการดำเนินการเครือข่าย

          CAPD ACTIVITIES กิจกรรมพัฒนาเครือข่ายในโรงพยาบาล

1. จัดอบรมพยาบาลในโรงพยาบาลในการดูแลผู้ป่วย CAPD หลักสูตร 2 วัน

2. จัดอบรมต่อเนื่องเพื่อเพิ่มทักษะการดูแลของพยาบาลประจำหอผู้ป่วยหลักสูตร 1 สัปดาห์

3. อบรมพยาบาลเพิ่มเพื่อให้มีความรู้และทักษะ หลักสูตร1วันเป็นระยะ 1-2 ครั้งต่อปี

4. พัฒนาระบบพยาบาลผู้จัดการรายกรณี ในหอผู้ป่วย และใช้ระบบการปรึกษาและเยี่ยมผู้ป่วย

5. จัดโครงการ พยาบาลเครือข่ายเพื่อช่วยเหลือให้การดูแลผู้ป่วยในวันนัดตรวจ 1 ครั้ง/สัปดาห์

​

กิจกรรมพัฒนาเครือข่ายนอกโรงพยาบาล

1. ร่วมมือกับ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่โรงพยาบาลนครพิงค์ โรงพยาบาลอำเภอจัดตั้งกรรมการไตจังหวัด เพื่อควบคุมดูแลคุณภาพการรักษาให้ได้มาตรฐาน

2. จัดอบรมเจ้าหน้าที่ พยาบาลสถานพยาบาลปฐมภูมิ ปีละ 3 รุ่น ๆ ละ 50-60 คน หลักสูตร 2 วัน ตั้งแต่ปี 2552-2554

3. ขยายการอบรมเป็นหลักสูตร 1 เดือนสำหรับโรงพยาบาลอำเภอที่มีความพร้อมในการดูแลผู้ป่วย ระยะแรกมี 5 แห่ง

4. เป็นสถาบันสมทบ กับสภากาชาดไทยและ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในการเป็นแหล่งฝึกปฏิบัติพยาบาลหลักสูตร CAPD ปีละ 1 รุ่นๆละ 7-8 คน เพื่อขยายการบริการให้ทั่วประเทศ พร้อมรองรับผู้ป่วยให้เข้าถึงบริการ

5. เป็นสถาบันหลักรับรองจากสภาการพยาบาล สอนหลักสูตรเฉพาะทางการพยาบาลผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้อง หลักสูตร 4 เดือน

6. ดำเนินการตามแนวทางปฏิบัติการเยี่ยมบ้าน และการส่งต่อผู้ป่วย ร่วมกับโรงพยาบาลอำเภอและ รพสต.

7. ดำเนินการให้คำปรึกษาและเป็นพี่เลี้ยงแก่โรงพยาบาลในลักษณะ แม่ข่าย-ลูกข่าย เช่น โรงพยาบาลสารภี

8. จัดอบรม ศัลยแพทย์ และอายุรแพทย์ โรคไต ในการฝึกทักษะในเรื่องการวางสายล้างไตทางช่องท้องร่วมกับสำนักหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

9. จัดอบรมแพทย์จากโรงพยาบาลในเขต 8 จังหวัดภาคเหนือเพื่อให้มีความรู้เฉพาะทางในการให้การรักษาผู้ป่วย CAPD

​

สรุป  การดำเนินพัฒนาเครือข่ายปัจจุบันยังดำเนินการอย่างต่อเนื่อง โรงพยาบาลเครือข่ายได้รับการรับรองขึ้นทะเบียนเป็นหน่วยบริการเพิ่มขึ้น เช่น รพ.สารภี และ รพ.ฝาง นอกจากโรงพยาบาลที่มีอยู่เดิม คือ รพ.จอมทอง และ รพ.สันป่าตอง ทำให้จังหวัดเชียงใหม่สามารถให้บริการมากขึ้นและผู้ป่วยเข้าถึงบริการครอบคลุมใกล้บ้านมากขึ้น ปัจจุบันการพัฒนาได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่องและยังคงต้องการการพัฒนาด้านคุณภาพในการรักษาและบริการอย่างต่อเนื่องต่อไป